Θα ήταν μάταιο να υποκριθώ πως δεν αναμένω την έξοδο του περίφημου Derek William Dick, κατά κόσμο “Fish”, με μια απροσδιόριστη σχεδόν αίσθηση. Είναι άλλωστε επόμενο, όταν μοιράζεσαι τη διαδρομή ενός καλλιτέχνη με διάρκεια, το δικό του τελευταίο βήμα, το βήμα εξόδου από τον κόσμο της μουσικής βιομηχανίας, περιμένεις να δικαιώσει ταυτόχρονα και τη δική σου συμπόρευση.
Πολλά και άνισα κύματα παρέσυραν τον Fish στη διάρκεια της προσωπικής του καριέρας, που άρχισε δισκογραφικά το 1990, αφήνοντας οριστικά πίσω του το κεφάλαιο “Marillion”. Η προετοιμασία της εξόδου με το πολυαναμενόμενο ενδέκατο άλμπουμ του, με τον τίτλο “Weltschmerz”, επισφραγίστηκε με την κυκλοφορία του EP “A Parley With Angels”, μια σεβαστή πρόγευση αυτού που μας περιμένει στον αποχαιρετισμό του Σκωτσέζου ποιητή/ερμηνευτή/συνθέτη.
Οι σκέψεις μου πως ο ευρύτερος χώρος του prog/art rock, ή όπως αλλιώς επιθυμεί κανείς, θα στερηθεί τις ωδικές υπηρεσίες ενός πολυσχιδούς ανθρώπου με ιδιαίτερους αισθητήρες, απαντούν πιθανώς εν μέρει και στις θαυμαστές λεπτομέρειες που συναρμολογούν μια περίεργη ζωή και διαδρομή σαν παραμύθι. Είναι φυσικά αυτονόητο πως ο καλλιτέχνης ακούει πράγματα που δεν ακούγονται, προσέχει πράγματα που δεν φαίνονται, έχει τον ανιχνευτή να εντοπίσει τους συσχετισμούς που θα αναβαθμίσουν την φαινομενικά απλή επιδερμίδα της ζωής και θα της αποδώσουν τελικά την κρούστα του παραμυθιού.
Αναμφισβήτητα όλοι μας ζούμε τις προσωπικές μας τραγωδίες, το ίδιο σκληρές και βαθιές, μένουν όμως χωρίς στολίδια και προσθήκες της τέχνης στις μνήμες μας, γυμνές και άκαρδες, στεγνές αφηγήσεις με την απλή ροή της καθημερινής γλώσσας. Ο απρόσωπος πόνος ταξιδεύει παράλληλα με τις ευφάνταστες παρόμοιες ιστορίες που έτυχαν προνομιακής μεταχείρισης από προνομιακούς ανθρώπους και μπορούν να εκτεθούν στη δοκιμασία της δημόσιας χρήσης και οικειοποίησης. Ακόμα θυμάμαι με ευκολία τον αριθμό των σχολίων στο επίσημο βίντεο του “Kayleigh”, αυτών που ομολογούσαν πως είχαν βαφτίσει τις κόρες τους με αυτό το όνομα.
Ο δρόμος στενεύει και ανηφορίζει για τον 62χρονο πια και η θέα από τον λόφο του δείχνει νέα ζητήματα και θέματα που κάποτε η νεανική αλαζονεία δεν τολμούσε καν να φανταστεί. Ακόμα και σήμερα θα μπορούσε να τα προσπεράσει και να ψαρέψει μέσα από το απύθμενο πηγάδι των γνώσεων που διαθέτει, ιστορίες αντιπερισπασμών. Σπάνια όμως έχει μασήσει τα λόγια του, σπάνια έχει κρατήσει τα σημαντικά ζητήματα της ζωής του μακριά από την έκθεση στο δημόσιο φως όταν τον ωθούν να εκφραστεί, εκτός ίσως από την ταυτότητα της “Kayleigh”. Κάποτε μετά από χρόνια του τηλεφώνησε η ίδια για να του πει πως έχει καρκίνο και πεθαίνει και πως αποκάλυψε πως ήταν η “Kay” του θρυλικού τραγουδιού.
Η δημοσιοποίηση του νέου βίντεο “Garden Of Remembrance” στις 24 Ιουλίου έχει πίσω της μια ιδιαιτερότητα και ουσιαστικά αποτελεί για τον ίδιο τη δυσκολότερη και πιο προσωπική στιγμή στο νέο δίσκο. Η ολοένα αυξανόμενη ευαισθητοποίηση για τα γηρατειά και τις αρρώστιες της τρίτης ηλικίας σφραγίστηκε με τον θάνατο του πατέρα του το 2016 και τη μεταφορά και εγκατάσταση της ηλικιωμένης μητέρας του στο σπίτι του. Το τραγούδι αφηγείται την ιστορία ενός παντρεμένου ζευγαριού που έρχεται απρόσμενα αντιμέτωπο με την πρώιμη έναρξη της άνοιας και τα ζητήματα που προκύπτουν για τον άντρα, που “χάθηκε ανάμεσα στο εδώ και το τώρα, κάπου που δεν μπορεί να βρεθεί”, και τη γυναίκα του. Το λεπτό και συγκινητικό θέμα έχει ουσιαστικά να κάνει με την αγάπη χωρίς ανταπόδοση και αναγνώριση που αδικείται από έναν ανίκητο, εξωτερικό παράγοντα υγείας, αφήνοντας τους δυο πρωταγωνιστές κλειδωμένους σε μια παράλληλη, άδικη αλλά και ηρωική διαδρομή.
Το λιτό αλλά συντριπτικό βίντεο τυλίγει ιδανικά το τραγούδι και την εύθραυστη ερμηνεία του Fish. Ακριβώς πριν αρχίσουν τα γυρίσματα, ολόκληρη η χώρα μπήκε σε καραντίνα. Αναγκαστικά, γύρισαν τα δικά του πλάνα μπροστά σε μια λευκή οθόνη στο σπίτι του, ενώ η γκαλερί δημιουργήθηκε ως ένα τρισδιάστατο μοντέλο-μινιατούρα, μέσα στην οποία τον μετέφεραν με τα μαγικά της τεχνολογίας. Τα γυρίσματα του ζευγαριού έγιναν τελικά στην παραλία του Essex και όχι στη Σκωτία όπως είχε προγραμματιστεί. Ο γιγαντιαίος γυάλινος τοίχος απέναντι από την παραλία που θα συμβόλιζε την άδικη μεμβράνη χωρισμού ανάμεσα στο ζευγάρι, έγινε αμέσως συγκυριακά σύμβολο χωρισμού αμέτρητων οικογενειών σε όλη τη χώρα. Η σκηνοθεσία έγινε από τον David Lam και τη Hannah Thompson, κόρη του μόνιμου συνεργάτη και σχεδιαστή του, Mark Wilkinson, με τα έργα του να κοσμούν τους τοίχους της γκαλερί στα πλάνα.
Το ειλικρινές δάκρυ του Fish στο 5:40, υπό την αίσθηση της παρουσίας της μητέρας του, απομονωμένης σε ένα δωμάτιο μόλις λίγα μέτρα μακριά του, και το χέρι της γυναίκας του στους ωμούς του, όταν ο κήπος της μνήμης ανθίζει ιδεατά στον τοίχο της γκαλερί, κλείνουν το βίντεο με μια συνθήκη περίεργης λύτρωσης. Ο άνθρωπος που διέσχισε την ταραγμένη του νιότη επιχειρώντας να γράψει το ιδανικό ερωτικό τραγούδι φτάνει στο τέλος του δρόμου ακουμπώντας μια από τις πιο σκληρές και άδικες μορφές αφοσίωσης και αγάπης, ουσιαστικά χωρίς αντίκρισμα. Οι πινελιές της παγκόσμιας συγκυρίας και οι πολύπλευροι προσωπικοί συσχετισμοί του καλλιτέχνη συνεχίζουν να οδηγούν τη δική του ιστορία και εκτίμηση σε μια κινηματογραφική διάσταση.
Οι καθημερινοί άνθρωποι, οι θαυμαστές θα συνεχίζουμε να ζηλεύουμε την ιδιαιτερότητα, τις αποχρώσεις και το λεπτομερές φινίρισμα που λείπει από τις δικές μας σελίδες πραγματικότητας, που ίσως συχνά είναι περισσότερο ισχυρές αλλά αμετάφραστες στον μαγικό κόσμο της τέχνης. Και αν κάθε φορά προσπερνάς την προνομιακή μεταχείριση της ιστορίας και ζηλεύεις και την ένταση, την απρόβλεπτη τροπή και τη συγκίνηση μιας άλλης ζωής σαν όλων αυτών, έρχονται άμεσα οι γραμμές του σοφού Neil Peart να διαβεβαιώσουν πως αν “η ζωή μας ήταν εξωτική και παράξενη, πολύ πιθανά να την αλλάζαμε ευχαρίστως για κάτι πιο απλό, κάτι πιο λογικό”.
Ακόμα κι αν αυτές οι γραμμές ήταν ο ήρεμος αντίλογος μιας μικρής ενοχής ενός τυχερού και πετυχημένου καλλιτέχνη, ίσως συνήθως είμαστε ότι οι αισθητήρες μας μπορούν να οριοθετήσουν, και λίγο καλύτεροι με τη βοήθεια όλων αυτών των μακρινών φίλων μας.
Το “Weltschmerz” έρχεται στις 25 Σεπτεμβρίου, και ο δημιουργός του ισχυρίζεται πως έμαθε πολλά για τον εαυτό του μέσα από τη διαδικασία των πέντε αυτών ετών. Μπορεί πολλοί να το έχουμε αφήσει πίσω, αλλά ένα περιστατικό που συνεχίζει να ρίχνει τη σκιά του πάνω του είναι η δολοφονία 89 φίλων της μουσικής, στο Μπατακλάν στο Παρίσι το 2015. Ταυτόχρονα συνειδητοποίησε πως έχει και αυτός τη δική του ημερομηνία λήξης, ακόμα και αν παραμένει ο ίδιος οργισμένος και ανήσυχος δέκτης που δεν θα διστάσει να τραγουδήσει “ήρθα σε μια χώρα που κάποτε θεωρούσα σπίτι και αυτό χάθηκε από κακοποιούς, απατεώνες και ένα τσίρκο από κλόουν”.
413 
