ZZ TOP

Μαύρα γυαλιά, καπέλο γελαδάρη, chopper μηχανή, περήφανη γε­νει­ά­δα και… rock n’ roll… ή μήπως καλύτερα ZZ Top. Αλήθεια, δεν γίνεται να ξεχωρίσεις το ένα από το άλλο.

Μια σχέση που κρατά εδώ και τέσσερις δεκαετίες και δεν λέει να χαλάσει με τίποτα καθώς το blues-rock τρίο από το Χιούστον είναι ακόμα ενεργό και ορεξάτο όσο ποτέ. Φανταστείτε τώρα, 40 χρόνια καριέρας, δεκάδες δίσκοι στο ενεργητικό τους, αμέτρητες μέρες σε περιοδείες που έχουν μείνει στην ιστορία και hit singles που μεγάλωσαν γενιές και γενιές.

Παρόλο το βάρος όμως οι μουσάτοι αυτοί κύριοι ετοιμάζουν νέο δίσκο και βρίσκονται εδώ και μήνες σε κατάσταση περιοδείας. Τον Οκτώβρη θα βρίσκονται στην Ευρώπη και (ευτυχώς!) έχουν προγραμματίσει μια στάση και από τα μέρη μας, στις 24 Οκτώβρη 2009 στις Ολυμπιακές Εγκαταστάσεις Tae Kwon Do του Φαλήρου. Για όσους αναρωτιούνται αν πρόκειται για την κλασσική σύνθεση της μπάντας η απάντηση φυσικά είναι ναι καθώς οι ZZ Top είναι από τις λίγες μπάντες στο rock που δεν άλλαξαν ποτέ μέλος τους.

· BILLY GIBBONS: Κιθάρα, φωνή
· DUSTY HILL: Μπάσο, πλήκτρα, φωνή
· FRANK BEARD: Τύμπανα

Όλα ξεκινούν το 1969 όταν οι Moving Sidewalks, η psychedelic blues μπάντα του Gibbons διαλύεται και εκείνος αποφασίζει να δημιουργήσει ένα νέο project βασισμένο σε boogie,blues,rock ακούσματα όλα εμπνευσμένα από την κουλτούρα του Τέξας. Εκείνη την περίοδο τύχαινε να τελειώνει την –μικρή- καριέρα του ένα άλλο συγκρότημα της περιοχής με το όνομα American Blues στους οποίους συμμετείχαν οι Hill και Beard. Οι τρεις τους, με manager τους τον Bill Ham, τελικά θα ενώσουν δυνάμεις υπό το όνομα ZZ Top. Ο Gibbons σε βιβλίο του αναφέρει πως το όνομα το εμπνεύστηκε από τον ήρωά του BB King. Στη αρχή είχε σκεφτεί ως όνομα το “ZZ King” αλλά χρειαζόταν εναλλακτικές επειδή ήταν πολύ προφανές. Έτσι σκέφτηκε πως ένας βασιλιάς (“King”) βρίσκεται και στην κορυφή (“Top”) και διάλεξε το γνωστό σε όλους πλέον όνομα.

Στην παρθενική τους εμφάνιση τον Φεβρουάριο του 1970 ξεκινούν να περιοδεύουν εντατικά το Τέξας κερδίζοντας την προσοχή του κοινού καθώς και της εταιρείας London Records -τότε είχε στο δυναμικό της κυκλοφορίες των Rolling Stones και του John Mayall– η οποία και τους υπογράφει. Έτσι, το 1971 γεννιέται το ντεμπούτο τους με τίτλο “ZZ Top’s First Album”. Πρόκειται για έναν αυθεντικό blues-rock δίσκο που δείχνει τις συνθετικές προδιαθέσεις του Gibbons και της παρέας του προς έναν πιο βρώμικο ήχο μακριά από τα συνηθισμένα πρότυπα της μουσικής αυτής. Στα ίδια ηχητικά πρότυπα και το δεύτερο άλμπουμ τους, “Rio Grande Mud” που κυκλοφορεί έναν χρόνο μετά. Οι δύο αυτές δουλειές είναι αρκετές για να εδραιώσουν τους Top ως τοπικούς ήρωες αλλά όχι για να τους πάνε ένα επίπεδο πιο πάνω ως αμερικανικό όνομα.

Το πρώτο μεγάλο κεφάλαιο λοιπόν που έλειπε γράφεται το 1973 όταν κυκλοφορούν τον κλασσικό πλέον δίσκο “Tres Hombres”. Ποιος δεν έχει ακούσει πλέον το “La Grange”, το μεγάλο hit του δίσκου το οποίο έσπρωξε τον δίσκο σε εκατομμύρια πωλήσεων, κάνοντας τον πλατινένιο. Το τρίο εδώ βρίσκεται σε απόλυτη φόρμα, έφτιαξαν τον χαρακτηριστικό τους πια «βρώμικο» blues ήχο, με τις κιθάρες που φωνάζουν το όνομα του Gibbons και τα ρυθμικά μέρη των Hill και Beard να δίνουν ρεσιτάλ αρτιότητας καθώς όλα τα κομμάτια αυτού του δίσκου (βλ. Waitin’ for the bus, Jesus Just Left Chicago, Move Me On Down The Line…) σε κάνουν να groove-άρεις μαζί τους. Αξίζει να σημειωθεί η συμβολή του πανούργου Bill Ham ο οποίος αν και manager της μπάντας συμμετείχε ενεργά όχι μόνο στην παραγωγή αλλά και στη σύνθεση των κομματιών.

Το 1974, στο Memorial Stadium του Πανεπιστημίου του Τέξας, οι ZZ Top ηγούνται μιας συναυλίας με τον ευφυή τίτλο “ZZ Top’s First Annual Texas-Size Rompin’ Stompin’ Barndance and Bar-B-Q”. Μαζί τους θα εμφανιστούν οι Bad Company και οι μπάντες του Santana και του Joe Cocker. 85.000 κόσμος στον χώρο της συναυλίας και ίσως άλλος τόσος μαζεμένος στους χώρους γύρω από το στάδιο είναι ένας σοβαρός λόγος για το Πανεπιστήμιο του Τέξας να κάνει αποχή από την οργάνωση ροκ συναυλίας για τις επόμενες δύο δεκαετίες. Μια φωτογραφία αλλά και μερικές ηχογραφημένες στιγμές από το live αυτό κοσμούν το εξώφυλλο και το περιεχόμενο του επόμενου άλμπουμ τους με τον τίτλο Fandango! (1975). Είναι ένας δίσκος χωρισμένος σε ζωντανό και studio υλικό που κατάφερε να κρατήσει το επίπεδο ψηλά για τους ZZ Top με τα hit singles “Tush” και “Head It On The X”.

Η περίοδος που ακολουθεί (1976-77) σημαδεύεται από τις εκπληκτικές τους live εμφανίσεις και τις μεγάλες του περιοδείες. Το 1976 ξεκινούν τη “Worldwide Texas Tour” κατά τη διάρκεια της οποίας εκατομμύρια οπαδοί τους θα κόψουν εισιτήριο για να δουν τους Top να μοιράζονται την σκηνή με φίδια, βόδια κάκτους και άλλα τρελά του Νότου. Το 1977 κυκλοφορούν το Tejas το οποίο δεν κρίνεται αντάξιος ακόλουθος των δύο προκατόχων του. Ο δίσκος γίνεται χρυσός καθώς οι ZZ Top πλέον πασίγνωστοι αλλά το κοινό δεν φάνηκε να αντιδρά με ιδιαίτερο ενθουσιασμό. Η London Records το πρόσεξε αυτό και αποφασίζει να κυκλοφορήσει μια συλλογή με τα μέχρι τότε hits της μπάντας στην οποία χαρακτηριστικό είναι πως δεν περιλαμβάνεται κ

ανένα κομμάτι από το Tejas. Το “The best of ZZ Top” σηματοδοτεί και το προ- σωρινό διετές διάλειμμα της μπάντας, αποτέλεσμα υπερβολικής κόπωσης από το φορτωμένο πρό- γραμμα συναυλιών και ηχογραφήσεων. Στα δύο αυτά χρόνια ο Bill Ham επαναπροσδιορίζει το συμβόλαιό τους με την London και οι ZZ Top κρατάνε όλα τα δικαι- ώματά των κυκλοφοριών τους τα οποία τελικώς μεταβιβάζουν στη μεγα- λύτερη Warner Bros. Records.

Το 1979 για τους Top ξεκινάει η «εποχή της γενειάδας». Με νέο συμβόλαιο, ανανεωμένη έμπνευση και χιούμορ, νέα κομμάτια και κυρίως νέο look οι ZZ Top κυκλοφορούν το Deguello. Ο Gibbons και ο Hill στα δύο χρόνια που προηγήθηκαν είχαν καλλιεργήσει τις γενειάδες τους, ο Beard-κάπως ειρωνικό για το όνομα του- άφησε μουστάκι και το hit του άλμπουμ “Cheap Sunglasses” είχε ωθήσει το συγκρότημα να φοράει πλέον μόνιμα γυαλιά ηλίου στη σκηνή. Για πολλούς το Deguello είναι εξίσου κλασσικό με το Tres Hombres για άλλους είναι ένας ακόμα blues-rock δίσκος με λίγο πιο άγριες και καυστικές στιχουργικές διαθέσεις (βλ. Fool for Your Stockings)και μια ενδιαφέρουσα διασκευή στο “I Thank You” του Isaac Hayes, για όλους πάντως σηματοδοτεί μια μεγάλη επιστροφή.

Η δεκαετία του 80’ βρίσκει τους ZZ Top έτοιμους να πειραματιστούν για να ανταπεξέλθουν στις επερχόμενες τάσεις του αμερικανικού ροκ. Έτσι λοιπόν καθώς υπαγορευόταν έκαναν κι εκείνοι πιο έντονη την παρουσία της τεχνολογίας στη μουσική τους. Καρπός του πειράματος, το El Loco (1981) στο οποίο και ακούμε για πρώτη φορά synthesizers και ηχητικά εφέ να συνοδεύουν τη μπάντα. Από αυτόν τον δίσκο ξεχωρίζουμε τα Party on the Patio και Tube Snake Boogie τα οποία ακολουθούν πιστά το στυλ των Top όμως προμηνύουν κάτι το διαφορετικό. Κάτι που θα έρθει το 1983 όταν το MTV πλέον έχει κυριαρχήσει και τα δεδομένα προώθησης των μουσικών έχουν αλλάξει μια για πάντα. Ο δρόμος τότε ήταν στρωμένος με ένα κόκκινο χαλί -ή και καπάκια μπύρας, ό,τι προτιμάτε- για το μεγάλο αριστούργημα με το όνομα Eliminator. Πάρτε λίγο από την φορμαρισμένη μπάντα του Tres Hombres, εκμοντερνίστε πλήρως τον ήχο ώστε να ακούγεται σχεδόν χορευτικό αλλά παράλληλα πιο ροκ από ποτέ, τέλος προσθέστε και τρία πανέξυπνα video clips που κάνανε τον κόσμο να καταλάβει καλά τι εστί ZZ Top και ροκ χαβαλές και…συγχαρητήρια κυρίες και κύριοι είστε κάτοχοι του Eliminator. Το video του Sharp Dressed Man έκανε την αρχή, τη σκυτάλη πήρε το Gimme All Your Lovin’ και το κοινό αποτελειώθηκε με το Legs. Οι ZZ Top έμοιαζαν να πολιορκούν ασταμάτητα τις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα σε όλο τον κόσμο. Δεν είναι να απορεί κανείς που ο δίσκος μόνο στην Aμερική πούλησε 10 εκατομμύρια αντίτυπα μέχρι το 1996.

Μέχρι και το εξώφυλλο που απεικονίζει το κόκκινο Ford Coupet του 1933 έγινε κλασσικό καθώς το αυτοκίνητο αυτό πρόκειται για τον αληθινό Eliminator που ανήκει στη συλλογή του Gibbons από διαμορφωμένα κλασσικά αμάξια. Οι εμφανίσεις του Eliminator στα video clips τους έχουν μείνει στην ιστορία όσο και το ίδιο το άλμπουμ. Συνεχίζοντας το 1985, η μπάντα όπως είναι λογικό θέλησε να επαναλάβει την ίδια επιτυχημένη συνταγή (όταν φτάνεις στο απώγειο προσπαθείς να μείνεις εκεί). Οι ZZ Top είχαν φανερά όρεξη να συνεχίσουν να ακολουθούν την τεχνολογική αυτή εξέλιξη, οπότε τα στοιχεία που κάνανε το Eliminator να ακούγεται απλώς μοντέρνο, πολλαπλασιάστηκαν ώστε το επόμενο άλμπουμ να ακούγεται σαν να έρχεται από το μέλλον. Μετατρέποντας και πολύ εύστοχα το αμάξι-σύμβολο σε διαστημόπλοιο πετυχαίνουν μια γενικότερη τέτοια εικόνα στο Afterburner. Ο δίσκος έγινε πολλές φορές πλατινένιος λόγω του υπερ-αφοσιωμένου τους κοινού αλλά η ετυμηγορία τους ήταν μάλλον αποτέλεσμα απογοήτευσης καθώς στο Afterburner,οι ZZ Top έκαναν τον εαυτό τους σχεδόν αγνώριστο, με μια κατεύθυνση πιο pop από ποτέ που σχεδόν έκρυβε το blues συναίσθημα που τους έκανε τόσο αγαπητούς. “Sleeping Bag”, “Rough Boy” είναι καλοί ακόλουθοι των επιτυχιών του 1983 και μαζί με το “Velcro Fly” και το “Stages” αποδεικνύουν ότι οι ZZ Top μπορούσαν ακόμα να γράψουν αλλά αποφάσισαν να κάνουν μια στροφή στους τρόπους τους. Μία πενταετία μετά, οι οπαδοί των Top περίμεναν μια επιστροφή που θα τους ξαφνιάσει και θα τους κάνει να θυμηθούν τις μέρες του χαβαλέ και του boogie που είχαν λατρέψει. Το Recycler (τελευταίος δίσκος της μπάντας με τη Warner) είμαι σίγουρος ότι απλώς τους ξάφνιασε. Ήταν μια επανάληψη του Afterburner με τη διαφορά ότι πλέον η δεκαετία του 90’ είχε μπει και τέτοιες κυκλοφορίες ακούγονταν σχεδόν ξεπερασμένες. Έτσι φαίνεται κάπως ειρωνικό που τιτλοφορήθηκε έτσι αφού το τρίο φαίνεται απλώς να ανακυκλώνει τεχνικές που χρησιμοποιούσε εδώ και μια δεκαετία ως τότε. Το συμβόλαιο τους με τη δισκογραφική λήγει και η Warner κυκλοφορεί το ZZ Top’s Greatest Hits. Τότε υπογράφουν συμβόλαιο με την RCA για πέντε δίσκους και κάπου εκεί ήταν που ο Gibbons και η παρέα του παίρνουν το μήνυμα και αποφασίζουν να επιστρέψουν σ’ αυτό που ήξεραν να κάνουν καλύτερα από όλους, να blues-άρουν. Το Antenna(1994) θα πουλήσει και αυτό εκατομμύρια καθώς σηματοδοτεί μια αλλαγή προς το καλύτερο, ή τουλάχιστον αυτό που αναζητούσαν οι οπαδοί με τον Gibbons να επιστρέφει και πάλι στις ρίζες που φύτεψε το Tres Hombres. Μέχρι το 1999 οι ZZ Top κυκλοφορούν δύο δίσκους (Rhythmeen 1996, XXX 1999) που θα πουλήσουν αλλά όχι σύμφωνα με τις προηγούμενες προσδοκίες. Παρόλα αυτά συνεχίζουν να περιοδεύουν και να κάνουν τον κόσμο να περνά καλά καθώς οι ζωντανές εμφανίσεις ήταν ο κρυμμένος άσσος που ανέκαθεν κρατούσαν κάτω από τις γενειάδες.

Η καινούργια χιλιετία μπαίνει, και οι ZZ Top χρειάστηκαν τρία περίπου χρόνια μέχρι να κυκλοφορήσουν την τελευταία τους δουλειά με την RCA. Ο υπεύθυνος της δισκογραφικής, εντυπωσιασμένος από την επιτυχία του Supernatural του Santana, προσπάθησε να πείσει το συγκρότημα να κάνουν έναν δίσκο-συνεργασία με διάφορους νέους καλλιτέχνες. Το σχέδιο δεν έγινε ποτέ και το Mescalero κυκλοφορεί και υποδεικνύει στροφή 180 μοιρών προς τις παλιότερες εποχές των ZZ Top. Έναν χρόνο μετά κυκλοφορεί μια συλλογή με συλλεκτικά κομμάτια από τις ηχογραφήσεις των εποχών με London, Warner (…Chrome, Smoke and BBQ) καθώς επίσης και πολλά b-sides με σπουδαιότερο χαρακτηριστικό το πρώτο single τους μαζί με κάποια κομμάτια των Moving Sidewalks. Το 2004 κερδίζουν τη θέση τους στο Rock and Roll Hall Of Fame με εισηγητή τον κύριο(ποιον άλλο?) Keith Richards και τους υπόλοιπους Stones να βγάζουν λόγο για τους ZZ Top. Το 2006 αποχωρίζονται τον manager τους χωρίς να δημοσιεύσουν επίσημο λόγο και συνεχίζουν να κάνουν σποραδικές εμφανίσεις κυρίως σε μεγάλα τηλεοπτικά shows και τελετές απονομής τους για την συνεισφορά τους στο rock. Φτάνοντας στα πιο πρόσφατα, μόλις πριν από έναν χρόνο κυκλοφόρησαν το πρώτο τους επίσημο live DVD “Live From Texas” και ανακοίνωσαν πως υπέγραψαν με τον μεγάλο παραγωγό Rick Rubin για ένα νέο άλμπουμ το οποίο και αναμένεται να κυκλοφορήσει φέτος ενώ εκείνοι θα γιορτάζουν τη τεσσαρακοστή επέτειό τους με μια πανηγυρική περιοδεία.

Δισκογραφία

1971 – ZZ Top’s First Album
1972 – Rio Grande Mud
1973 – Tres Hombres
1975 – Fandango
1977 – Tejas
1977 – The Best of ZZ Top
1979 – Deguello
1981 – El Loco
1983 – Eliminator
1985 – Afterburner
1990 – Recycler
1992 – Greatest Hits
1994 – Antenna
1994 – One Foot In The Blues
1996 – Rhythmeen
1999 – XXX
2003 – Mescalero
2003 – Chrome, Smoke and BBQ
2004 – Rancho Texicano
2009 – αναμένεται…

• Για όσους δεν έχουν γνωριστεί καλύτερα με τους ZZ Top αρχικά προτείνω με την εξής σειρά τα: Tres Hombres, Deguello, Eliminator, Afterburner τα οποία θα σας δώσουν μια πολύ καλή εικόνα για τη μπάντα και θα σας προετοιμάσουν πολύ καλά για το επερχόμενο live και ύστερα αν γίνετε και εσείς fans μπορείτε να προχωρήσετε στα υπόλοιπα.

Trivia

• Οι Gibbons και Hill διατηρούν την προσωπική τους συλλογή από προσωπικά διαμορφωμένες κιθάρες και μπάσα που σχεδιάζουν οι ίδιοι με τους κατασκευαστές καθώς και αντίστοιχα συλλεκτικούς ενισχυτές.
• Το ξέρατε ότι οι Gillette εταιρεία προϊόντων ξυρίσματος προσέφερε ένα εκατομμύριο δολάρια στο κάθε μέλος της μπάντας για να ξυριστούν? Ο Gibbons αρνήθηκε λέγοντας πως είναι πολύ άσχημος χωρίς το μούσι.
• Ο Gibbons ο ίδιος έχει ισχυριστεί πως δεν παίζει με κανονική πλαστική πένα αλλά με νόμισμα πέσο.
• Οι ZZ Top έγραψαν ένα τραγούδι, το Doubleback για τις ανάγκες της ταινίας Back to the Future Part III ενώ επίσης εμφανίστηκαν κιόλας στη ταινία ως μια μπάντα που παίζει ακουστικά σε μία σκηνή στο περιβάλλον της άγριας δύσης.
• Στη περίοδο του διαλείμματος πριν το Deguello οι Gibbons και Hill μεγάλωσαν ταυτόχρονα τις γενειάδες τους χωρίς να το γνωρίζουν μεταξύ τους.

Μανώλης Γιαννίκιος

1657