Πίσω από τον τελευταίο προσωπικό δίσκο του frontman των ιστορικών Talking Heads βρίσκεται μια κοσμοθεωρία.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να διορθώσουμε τα στραβά του μάταιου τούτου κόσμου, ή έστω να συνεισφέρουμε σε λύσεις; Σηκώνουμε τη γροθιά μαινόμενοι σαν τον Roger Waters; Ή μήπως μια θετική, ακόμα και αγαθιάρικη, θεώρηση μπορεί να βοηθήσει το καλό να θριαμβεύσει;
Το “American Utopia” είναι μια ουτοπική ματιά σε αυτό που θα μπορούσε εν δυνάμει να είναι η υπερδύναμη. Το εξώφυλλο είναι μια δουλειά του εικαστικού Pervis Young, απεικονίζοντας πώς ο καλλιτέχνης φαντάζεται έναν καλύτερο κόσμο: ένα φωτοστέφανο φωτίζει τον πολίτη μιας μεγαλουπόλεως. Μα καλά, θα πει κάποιος οργισμένα, είναι αυτή ώρα για ουτοπίες; Ο δίσκος γράφτηκε την ίδια περίοδο που ο David Byrne δούλευε στο project “Reasons to be cheerful”, μια σύνθεση από απτές αποδείξεις ότι έννοιες όπως η τέχνη, η μουσική, και πρωτοβουλίες σαν τις βιβλιοθήκες, ή δραστηριότητες όπως η ποδηλασία, μπορούν να βελτιώσουν τη ζωή όλων μας και να αποσυμφορήσουν χρόνια κοινωνικά ζητήματα όχι με επανάσταση και ρήξη αλλά με θετική ενέργεια. Όσο δύσπιστος και να είναι κάποιος, μια περιήγηση στο Youtube και τις ομιλίες του Byrne αρκεί για να αποκαλύψει αρκετά εμπεριστατωμένα παραδείγματα και όχι new age αρλούμπες, όπως η σύνδεση μουσικής ενασχόλησης με τη μείωση εγκληματικότητας στις φαβέλες.
Ο δίσκος είναι νοτισμένος από αισιοδοξία, αλλά και η ειρωνεία πετάγεται εδώ και εκεί, εν είδει κριτικής, αλλά σίγουρα πολύ πιο έμμεσης σε σύγκριση με ένα φλογισμένο πολιτικό λόγο. Το ρεφραίν στο “Every Day is a Miracle” που μοιάζει να μας επιστρέφει στην αθωότητα των 80s/90s, μας το θέτει λίγο γλυκόπικρα: Every day is an unpaid bill, You’ve got to sing for your supper, Love one another. Λίγο παρακάτω οι εγκεφαλικοί νευρώνες χοροπηδούν σε ένδειξη αναγνώρισης όταν ακούμε The brain of a chicken and the dick of a donkey (τι κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια;).
Το “American Utopia” είναι η επιστροφή του Byrne μετά από πολλές συνεργασίες σε προσωπικό δίσκο, τον πρώτο μετά το “Grown Backwards” του 2004, με σημαντικότερες ίσως στιγμές ενδιάμεσα τα “Everything That Happens Will Happen Today” με τον Brian Eno, το τολμηρό “Love this Giant” με την St Vincent, αλλά και το επιστημονικό, διδακτικό πόνημα (βιβλίο) “How Music Works” που κοιτάζει τη μουσική από πολλές διαφορετικές οπτικές γωνίες.
Ακούγοντας το δίσκο αναρωτήθηκα αμέσως εάν έβαλε το χεράκι (ή το λαπτοπάκι) του ο κύριος Eno, σταθερός συνοδοιπόρος και φίλος του για δεκαετίες, από τις ημέρες των Τalking Ηeads, το υπέρ-πειραματικό “My Life In the Bush of Ghosts” έως τον προαναφερθέντα πανέμορφο δίσκο του 2008, ο οποίος δεν απέχει και πάρα πολύ από το ύφος του 10 χρόνια μεταγενέστερου υλικού περί ου ο λόγος, τουλάχιστον μέρους του. Και πράγματι, ο Eno συνεισέφερε ιδέες και κάποιους ηλεκτρονικούς σπόρους που αργότερα μεγάλωσε ο Byrne και έντυσε με τις γνωστές του πιασάρικες φωνητικές μελωδίες.
Στον αντίποδα ακουστικών, ορισμού του mid-tempo ή και πιο αφαιρετικών συνθέσεων (πχ το “Here” που κλείνει το δίσκο), έχουμε ρομποτικά μπιτάκια στο “I Dance Like This”, funk επιρροές στο “Every Day is a Miracle”, και την κορύφωση του world party στο gospel του “Everybody’s Coming to my House”. Έξυπνα, φρέσκα, ανεβαστικά κομμάτια χτισμένα πάνω σε ρυθμούς τυμπάνων, drum machines και electronics με τη σπιρτάδα και trademark ελαφρότητα που ξέρουμε και εμπιστευόμαστε.
Το “American Utopia” δεν επιφυλάσσει τεράστιες εκπλήξεις από συνθετική άποψη, αλλά καταφέρνει μια χαρά να ακούγεται πολύ ευχάριστα και να μεταδίδει θετική ενέργεια. Ο πάντα χαρισματικός, αυτιστικός (κατά δήλωσή του) και σίγουρα πλέον λιγότερο εκκεντρικός Byrne βρίσκεται ακόμα σε δημιουργικό οίστρο και δε βάρυνε στα πρόθυρα της σύνταξης. Παίρνει τα ρίσκα που του αναλογούν και μας κάνει ακόμα να λικνιζόμαστε με τις ρομποτικές, σπαστικές του φιγούρες, που παραμένουν μοναδικές τόσα χρόνια μετά. Ο ίδιος ανέβασε τις προσδοκίες για την τρέχουσα περιοδεία λέγοντας ότι θα είναι ό,τι πιο ριζοσπαστικό έχει κάνει από το Stop Making Sense. Δύσκολο έως ανέφικτο, αλλά μήπως έφτασε η ώρα για λίγη θετικότητα;
‘We’re only tourists in this life
Only tourists but the view is nice’
667 
