Είναι γεγονός πως όσο και να θέλουν διάφοροι να θεωρούν την τέχνη κάτι το “υπεράνω” και “ανεξάρτητο” αυτό είναι σχεδόν αδύνατο.
Η τέχνη, και ιδιαίτερα η μουσική, σχηματίζεται και διαμορφώνεται από το περιβάλλον των καλλιτεχνών. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που το Δυτικό Βερολίνο του 1980 γέννησε μια από τις πιο πρωτοπόρες και αντισυμβατικές μπάντες της εναλλακτικής μουσικής.
Για να κατανοήσουμε το φαινόμενο Einstürzende Neubauten πρέπει να κοιτάξουμε γύρω τους για να δούμε μια μοιρασμένη πόλη, περικυκλωμένη από τον “υπαρκτό σοσιαλισμό” και μια Δυτική Γερμανία όπου για τα τελευταία 20 χρόνια μια νέα γενιά πειραματίζεται με την δική της επανάσταση και αυτονομία, με ένα γιγάντιο κίνημα καταλήψεων, καταστασιακές θεωρίες, κινητοποιήσεις ενάντια στα πυρηνικά αλλά και εξάρσεις πολιτικής βίας.
Σε αυτό το δυναμιτισμένο κλίμα ένα γκρουπ απαρτιζόμενο αρχικά από τους Blixa Bargeld, Beate Bartel, Gudrun Gut και N.U.Unruh, και μετά την σύντομη αποχώρηση των Bartel και Gut από τους Bargeld, Unruh, Alexander Hacke και F.M. Einheit, αποφάσισε ότι η αποστολή του είναι η εξής: να ψάξει να βρει τα όρια της μουσικής σύνθεσης και ενορχήστρωσης και όπου τα βρίσκει να τους τσακίζει τα μούτρα με σιδερολοστούς.
Το πρώτο άλμπουμ τους, το “Kollaps” του 1981 τους κατέταξε αυτόματα στην κατηγορία των( punk;) industrial πειραματισμών που μέχρι τότε αντιπροσώπευαν οι θρυλικοί Throbbing Gristle και SPK, αλλά οι Einstürzende Neubaten αντάξιοι του ονόματος τους (που σημαίνει κυριολεκτικά “νεόκτιστα κτίρια που καταρρέουν”) ανέβασαν τον θόρυβο στο γνωστό Spinal Tap-ικό “11”.
Χρησιμοποιώντας ό,τι έπεφτε στα χέρια τους σαν όργανο, από λαμαρίνες μέχρι οικοδομικά εργαλεία και χειροποίητες μηχανές ηλεκτρονικού θορύβου δημιούργησαν ένα σκληρό και τραχύ ρυθμικό υπόστρωμα πάνω στο οποίο ο Bargeld τσίριζε και φώναζε τους στίχους του, ήχος και θέαμα πρωτόγνωρα ακόμα και για το προοδευτικό κοινό της εποχής. Στην περιοδεία που ακολούθησε στην σύνθεση τους προστέθηκε και ο Mark Chung, και αυτό το line-up είναι που διήρκεσε για 15 σχεδόν χρόνια.
Το 1983 κυκλοφόρησε το δεύτερο άλμπουμ τους, το “Zeichungen Des Patienten O.T.”, βασισμένο σε ένα βιβλίο για την τις ζωγραφιές του σχιζοφρενή καλλιτέχνη Oswald Tschirtner και σε παρόμοιο στιλ με το ντεμπούτο τους, ενώ ο Bargeld έγινε μέλος και των θρυλικών The Birthday Party, μετά την διάλυση των οποίων παρέμεινε σαν ιδρυτικό μέλος των Bad Seeds του Nick Cave μέχρι και το 2003, χωρίς όμως να βάλει τους Einstürzende Neubauten σε δεύτερη μοίρα.
Το 1985 βλέπει την κυκλοφορία του επιδραστικότερου ίσως άλμπουμ τους, του “Halber Mensch”, όπου η μουσική τους παρότι ακόμη σκληρή αρχίζει και αποκτά πιο συγκεκριμένη δομή και ο Blixa αντί να περιορίζεται σε κραυγές και ρυθμικά σλόγκαν αρχίζει να τραγουδά πιο μελωδικά και να γράφει πιο ολοκληρωμένους στίχους. Η περιοδεία που ακολούθησε ήταν επεισοδιακή και με πολλές ακυρώσεις, χάρη στην χρήση αυτοσχέδιων πυροτεχνημάτων και ενδεχομένως επικίνδυνων εργαλείων επί σκηνής από τη μπάντα, ενώ στα πλαίσια της περιοδείας την επίσκεψη τους στην Ιαπωνία κινηματογράφησε και κυκλοφόρησε με το ομώνυμο φιλμ 1 ώρας ο cult σκηνοθέτης Sogo Ishi (γνωστός και για την post-apocalyptic hardcore/punk ταινία “Burst City”).
Ακολουθούν 2 ακόμη άλμπουμ, τα “Fünf Auf Der Nach Oben Offenen Richterskala” του 1987 και το “Haus Der Lüge” του 1989 πριν την επόμενη μεγάλη στιλιστική αλλαγή.
Το 1990 το γκρουπ ηχογραφεί το soundtrack του θεατρικού “Die Hamletmaschine” του Heiner Müller για λογαριασμό του Ανατολικογερμανικού ραδιοσταθμού Rundfunk der DDR, και ο Bargeld ανταλλάσσει την punk αισθητική του με κοστούμι και κυκλοφορεί τη συλλογή με best of και σπάνιες ηχογραφήσεις “Strategies Against Architecture II”.
Το άλμπουμ του 1993 “Tabula Rasa” τους βρίσκει ακόμα περισσότερο αλλαγμένους ηχητικά, με πιο ήρεμες και ηλεκτρονικές συνθέσεις, ενώ είναι και το τελευταίο με την κλασσική τους σύνθεση αφού οι Mark Chung και F.M. Enheit αποχώρησαν το 1993 και 1994 αντίστοιχα, ενώ κλασσικά η περιοδεία τους το 1993 σαν support των U2 (?!) ακυρώνεται και πάλι λόγω ενός περιστατικού ρίψης μεταλλικής ράβδου από την μπάντα στο κοινό.
Η προετοιμασία του επερχόμενου άλμπουμ “Ende Neu” αποδείχτηκε περιπετειώδης, λόγω της προαναφερθείσας αποχώρησης του F.M. Einheit, κατόπιν προστριβών του με τον Bargeld, και αφού έχει συνεισφέρει αρκετά στο νέο δίσκο, και της αντικατάστασης του από τον μπασίστα Roland Wolf, ο οποίος μετά από λίγο καιρό σκοτώνεται σε τροχαίο. Μετά από λίγους μήνες, δηλαδή τον Αύγουστο του 1996, κυκλοφορεί επιτέλους ο δίσκος, που περιέχει το σχετικά γνωστό κομμάτι “Stella Maris”, ένα ντουέτο του Bargeld με την τότε σύζυγο του μπασίστα Alexander Hacke, Meret Becker, το οποίο ακολουθείται την επόμενη χρονιά από τον αντίστοιχο δίσκο με remix από τους Barry Adamson, Pansonic και άλλους. Επίσης, σηματοδοτείται η ένταξη δύο νέων μελών στην μπάντα, των Jochen Arbeit και Rudolf Moser, μελών της γερμανικής νεοκυματικής μπάντας, Die Haut.
Τα επόμενα δυο έτη κυλούν σχετικά ήρεμα, ώσπου, στις αρχές της νέας χιλιετίας, και λόγω των 20 ετών ύπαρξης, η μπάντα ξεκινάει επετειακή περιοδεία, στα πλαίσια της οποίας παίζουν στο Columbiahalle του Βερολίνου ακριβώς την 1η Απριλίου, που είναι η επέτειος δημιουργίας των EN. Την ίδια ημερομηνία κυκλοφορεί και ο νέος δίσκος της μπάντας, “Silence is Sexy” και ξεκινάει η παγκόσμια περιοδεία για την προώθηση του, ενώ τον Οκτώβριο του ιδίου έτους, βγαίνει στην αγορά από τη Mute και το “Strategies Against Architecture III”, μία συλλογή από best of και b-sides.
Την ακόλουθη χρονιά η μπάντα, με την υποστήριξη κάποιου οπαδού και ενός πρώιμου συστήματος crowdfunding, κυκλοφορεί το “Supporter Album I”, που ήταν διαθέσιμο μόνο στους συνδρομητές του project, όπως και το EP “Airplane Miniatures”, που ακολούθησε το Δεκέμβριο του 2003.
Η μπάντα, θέλοντας να στηρίξει μία ακόμη τουρ, επανέφερε τη σχέση της με την Mute και κυκλοφόρησε από αυτήν το “Perpetuum Mobile” το Φεβρουάριο του 2004. Ο αρχικός τίτλος του άλμπουμ ήταν “Luftveranderung” (αλλαγή αέρα), λόγω του ότι πολλοί από τους φυσικούς ήχους του είχαν να κάνουν με την συμπεριφορά του αέρα με διάφορα αντικείμενα όπως σωλήνες. Επίσης κυκλοφορεί στο youtube ένα μισάωρο ντοκουμέντο για το προαναφερθέν project των υποστηρικτών της μπάντας με τον τίτλο “Traumfestival”. Κατά τη διάρκεια της περιοδείας για το “Perpetuum…” οι ηχογραφήσεις των εμφανίσεων μαζί με το σχετικό φωτογραφικό υλικό, πωλούνταν μετά το πέρας της συναυλίας, ενώ στο τέλος του έτους η μπάντα έδωσε μία παράσταση αποκλειστικά για τους οπαδούς της στο Palast de Republik του Βερολίνου, η οποία έγινε DVD διαθέσιμο μόνο σε αυτούς που παρευρέθηκαν.
Στις αρχές του 2005 μπήκαν οι βάσεις για το πειραματικό project “Musterhaus” που ήταν αποκλειστικά διαθέσιμο σε συνδρομητές και κυκλοφορούν μέσω αυτού τα “Anarchitektur”, “Unglaublicher Laem”, “Grundstuck” και “Solo Bassfeder”, εκ των οποίων το τρίτο συνοδευόταν από το σχετικό DVD.
Το ίδιο μοτίβο συνεχίστηκε και τα επόμενα δυο έτη, με αποκλειστικές συνδρομητικές κυκλοφορίες δηλαδή, στα πλαίσια του project “Musterhaus”, με τίτλους όπως τα “Redux Orchestra vs Einstürzende Neubauten”, “Jewels”, “Kassetten”, “Alles was irgendwie nutzt”, “Klaviermusik”, “Stimmen Reste” και “Weingeister”.
Μέσα στο 2006 κυκλοφόρησαν επίσης τα DVD “Einstürzende Neubauten – On tour with neubauten.org”, που πραγματεύεται το θέμα των αποκλειστικών project, και το live της μπάντας στο Palast de Republik, που δεν ήταν διαθέσιμο στο ευρύ κοινό.
Τον Απρίλιο του 2007 η μπάντα ανακοινώνει μία σύντομη περιοδεία στην Βρετανία, δίνοντας πριν ένα live στο Ανόβερο. Τον Οκτώβριο του 2007 κυκλοφορούν, επιτέλους, το νέο επίσημο άλμπουμ με τον τίτλο “Alles wieder offen”, χωρίς την υποστήριξη κάποιας εταιρείας. Το 2008 περιοδεύουν στην Ευρώπη, πράγμα που επαναλαμβάνουν δυο χρόνια αργότερα για την 30η επέτειο της μπάντας, κατά την οποία επισκέπτονται την Αθήνα στις 30 Οκτώβρη για πρώτη φορά. Η μπάντα εξαφανίζεται για λίγα χρόνια, πέραν της επανέκδοσης του “Silence is Sexy” το 2011.
Επανέρχεται το Μάη του 2014 με μία δήλωση για κυκλοφορία καινούριας δουλειάς, που, όντως, πραγματοποιείται το Νοέμβριο του 2014. Ο νέος δίσκος, με τίτλο “Lament”, είναι ουσιαστικά η μουσική ανακατασκευή ενός θεατρικού που γράφτηκε για λογαριασμό της βελγικής πόλης, Diskmuide, εις μνήμην των γεγονότων που οδήγησαν στο ξέσπασμα Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Υπάρχουν πολλές ενσυνείδητες ή υποσυνείδητες μνήμες από την εν λόγω μπάντα: από την εμφάνιση του Bargeld στο “Weeping Song”, τη συχνή εμφάνιση του χαρακτηριστικού πρωτόγονου logo στον ώμο κάποιου ονόματι Henry Rollins και σε οχήματα που κινούνται στο Λεκανοπέδιο μέχρι την επίδραση τους σε περισσότερες μπάντες απ’ όσες θα περίμενε κανείς, όπως οι NIN, Savage Republic, Tool και Rammstein, οι EN είναι πανταχού παρόντες στη σύγχρονη μουσική.
Ξεπερνώντας οποιαδήποτε άκαμπτη καλλιτεχνική, εξπρεσιονιστική προέκταση, που μπορεί να τους έχει αποδοθεί κατά καιρούς από διάφορους επιτήδειους, ο πυρήνας της μπάντας είναι πάντα η αμιγώς “του δρόμου” (punk;) και πολλές φορές μελανή χιουμοριστική προσέγγιση των πραγμάτων από 5 -6 πιτσιρικάδες που ήθελαν να παράγουν τη δική τους μουσική, παρόλες τις πραγματικές δυσχέρειες και τις αντιξοότητες.
Η ευκαιρία, για όλους μας, θα δοθεί στο Gazi Music Hall την 11-02-2017. Μην τη χάσετε.
Κείμενο: Αλέξης Δρυμιώτης, Καλλίνικος Ρήδας
598 
