RADIOHEAD: “A Moon Shaped Pool”

Οι Radiohead επανέρχονται με το ένατο άλμπουμ τους, πέντε χρόνια μετά το King of Limbs.

Το A Moon Shaped Pool είναι διαθέσιμο για αγορά σε ψηφιακή μορφή προς το παρόν και τον Ιούνιο θα κυκλοφορήσει σε φυσική έκδοση.

Τα δεδομένα έχουν ως εξής: Έχοντας ενσωματώσει έντονο το ηλεκτρονικό στοιχείο στον ήχο τους από το Kid A και μετά, και στην πορεία καλλιεργώντας το και βαθαίνοντας σε πιο πειραματικά μονοπάτια μέχρι και το King of Limbs, φαίνεται πως τώρα ήρθε η στιγμή που αποστασιοποιούνται κάπως από αυτό το ύφος. Το ηλεκτρονικό στοιχείο υπάρχει ακόμα, έχει φύγει όμως από το προσκήνιο και λειτουργεί συνοδευτικά.

Οι Radiohead εδώ κρατούν τον ήχο τους πιο απλό και καθάριο, απαλλαγμένο από αποπροσανατολιστικά trippy ξεσπάσματα. Μελωδικές mid-tempo συνθέσεις, σε ατμόσφαιρα απόκοσμα μελαγχολική, που μας θύμισε την αίσθηση της ακρόασης του Amnesiac (“Decks Dark”, “Present Tense”). Χαρακτηριστικές οι ορχηστρικές συνθέσεις, που δίνουν στον δίσκο μια ιδιαίτερη ποιότητα, και για τις οποίες μάλλον κύριος ιθύνων νους είναι ο Jonny Greenwood, συνθέτης πολλών soundtrack “There Will Be Blood”, “We Need To Talk About Kevin”, “The Master” κ.α.). Μπαλάντες κατά κύριο λόγο, με τις κιθάρες –ακουστικές (όπως στο “Desert Island Disk”) και ηλεκτρικές – παρούσες, με ευρεία τη χρήση πλήκτρων (“Daydreaming”), ορχηστικά μέρη με έγχορδα (“The Numbers”), με ηλεκτρονική πινελιά (“Tinker Tailor Soldier Sailor Rich Man Poor Man Beggar Man Thief”)  – στοιχεία που συνυφαίνονται παράγοντας ένα μαγικό αποτέλεσμα. Βασικός πυλώνας, φυσικά, παραμένει η ανατριχιαστική φωνή του Thom Yorke, που διατηρείται σε γενικές γραμμές καθαρή και ψύχραιμη, χωρίς παραληρηματικές εξάρσεις.

Όσον αφορά την εκτίμησή του ως πόνημα, θα πω όσο πιο αποστασιοποιημένα, συγκρατημένα και αντικειμενικά μπορώ ότι έχουμε να κάνουμε με ένα αξιόλογο δημιούργημα, εξαιρετικά μελετημένο και αριστοτεχνικά εκτελεσμένο.
Με την πρώτη ακρόαση πιθανότατα δε θα συγκλονίσει τον μέσο ακροατή. Όποιος προσπαθήσει να εντοπίσει κάποιο χτυπητό χιτ ανάμεσα στα έντεκα κομμάτια του άλμπουμ μάλλον θα απογοητευτεί για αρχή, γι’ αυτό καλύτερα να το προσεγγίσει ως ολότητα. Δεν είναι ένας δίσκος που τον ακούς για να περάσεις ένα πενηντάλεπτο διασκεδαστικά, συνεπώς απαιτεί ν’ αφιερώσεις χώρο και χρόνο για να το δεις στην πραγματική του διάσταση.

Οι τόνοι παραμένουν ήπιοι από την αρχή μέχρι το τέλος• μετά το πέρας του εισαγωγικού “Burn the Witch” που είναι ίσως το ζωηρότερο κομμάτι του δίσκου, το Moon Shaped Pool σε συμπαρασύρει σ’ ένα μελωδικό συναισθηματικό ταξίδι. Σε υπνωτίζει, σε νανουρίζει χωρίς όμως να σου προσφέρει τη λύτρωση ενός γαλήνιου ύπνου. Γιατί τα νανουρίσματα έχουν αγκάθια που σε τσιμπάνε και σε κρατάνε σε μια γλυκά βασανιστική υπερδιέγερση. Όχι, δεν θα σε αφήσει να επαναπαυτείς στη συναισθηματική αδράνεια• τώρα είναι η ώρα για να νιώσεις.

Ύστερα από πολλές επαναλήψεις, παρ’ όλο που όπως προείπα το βλέπω ως σύνολο και  δυσκολεύομαι να το σκεφτώ τεμαχισμένο (στις συνεχείς ακροάσεις μου ήταν αδύνατο να προσπεράσω έστω κι ένα κομμάτι), θα τολμήσω να ξεχωρίσω κάποιες συνθέσεις, αδικώντας σίγουρα τις υπόλοιπες, οι οποίες θα πάρουν τη σειρά τους ως προσωπικές μου αγαπημένες εν ευθέτω χρόνω: Το υπέροχα μονότονο “Decks Dark”, το κλειστοφοβικό  “Ful Stop”, το “Identikit” με τις χορωδιακές φωνές στο ρεφρέν και το επουράνιο “Present Tense”.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το άλμπουμ κλείνει με μια διασκευασμένη εκδοχή του γνωστού “True Love Waits” (παιζόταν από το ’95 στις συναυλίες τους και κυκλοφόρησε σε ζωντανή εκτέλεση στο live άλμπουμ τους I Might Be Wrong: Live Recordings το 2011), η οποία τεμαχίζει λεπτεπίλεπτα τηνκαρδούλα μας σε μικρά κομμάτια, βγάζοντας στην επιφάνεια τη μαζοχιστική μας πλευρά που επιζητά κι άλλο απ’ αυτόν τον εθιστικά γλυκό πόνο.

Έχει φανεί μάλλον ήδη ότι για τη γράφουσα οι Radiohead έχουν μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά της – τη δική της και κάποιων εκατομμυρίων άλλων ακόμα στην υφήλιο, πράγμα που σίγουρα με κάνει να μη νιώθω μοναξιά ως προς το πώς εκλαμβάνω αυτόν τον δίσκο. Στο Moon Shaped Pool οι Radiohead μας παρουσιάζουν την ουσία τους, συμπυκνωμένη και απαλλαγμένη από οτιδήποτε γυαλιστερό και αποπροσανατολιστικό. Όχι, δεν παρουσιάζουν κάτι καινοτόμο, ούτε υπάρχει κάποια ριζοσπαστική αλλαγή στον ήχο τους – από πού και ως πού η καινοτομία και η αλλαγή αυτή καθαυτή είναι κριτήριο βελτίωσης και αξιοσύνης; Οικείοι ηχητικά αλλά και στιχουργικά, ανοίγουν τον δρόμο να τους προσεγγίσουμε και να μας προσεγγίσουν ακόμα περισσότερο, απλοί μα ουδέποτε απλοϊκοί.

Ο δίσκος αυτός είναι ένα κομψοτέχνημα, που κουβαλά την τρομακτική δύναμη να φέρνει τον ακροατή αντιμέτωπο με την αλήθεια των συναισθημάτων του – ακόμα και των πιο σκοτεινών. Truth will mess you up, λέει ο Thom στο “Ful Stop” κι έχει απόλυτο δίκιο. Το Moon Shaped Pool αντενδείκνυται για όσους δεν θέλουν ή δεν μπορούν να διαχειριστούν την αλήθεια και την επίδρασή της. Για τους λοιπούς τολμηρούς ένα ακόμη συναρπαστικό ταξίδι είναι εγγυημένο.

598