Φεύγεις από το σπίτι Σάββατο μεσημέρι με έντονες σκέψεις να “στροβιλίζονται” στο μυαλό σου και τα επίπεδα αδρεναλίνης να αυξάνονται στον οργανισμό, όσο περνάει η ώρα και ενώ οδηγείς για το “Νίκος Γκάλης”. Απορία, αν στο τέλος της βραδιάς θα έχεις να λες στις “επόμενες γενιές”, ότι βίωσες ένα live αντάξιο του ονόματος των Slayer και όσων αυτοί έχουν “χαράξει” στην ιστορία της metal. Περισσότερο δε ένα τέτοιο live, της τελευταίας τους tour (εκτιμώ ότι αυτοί θα το τηρήσουν, δυστυχώς ή ευτυχώς!), όπως προφανώς και το τελευταίο στην Ελλάδα.
Μπαίνοντας στην αρένα, λίγη ώρα αφότου είχαν ανοίξει οι θύρες, αντικρίζω το πρώτο ευχάριστο στοιχείο της βραδιάς. Μέσος όρος ηλικίας των παρευρισκομένων κάτω των 30 και αρκετοί με μπλούζες Suicidal Angels (!), ενώ η βραδιά δε θα σταματήσει να με εκπλήσσει, όπως θα διαβάσεις και παρακάτω.
Πριν την εξιστόρηση του τί ζήσαμε αυτή την βραδιά, οφείλω να σημειώσω, ότι μάλλον δεν έχει σημασία να αναφέρω πάρα πολλά για τον ήχο ανά συγκρότημα, γιατί όπως διαπίστωσα και εγώ μεταξύ και άλλων στο κοινό, ποίκιλλε ανάλογα τη θέση που βρισκόσουν, λόγω και του κλειστού χώρου και της ηχούς που αυτός δημιουργούσε αισθητά, αρκετές φορές.
Οι Suicidal Angels βγήκαν νωρίτερα του προγραμματισμένου, ένα λεπτό μετά τις 5, με τον αέρα της έμπειρης μπάντας και με αυτοπεποίθηση “στα ύψη”. Άλλωστε οι “παραστάσεις” τους, συνετέλεσαν να είναι έτοιμοι να εμφανιστούν σαν “ίσοι προς ίσο”.
Το κοινό ήταν αρκετό και ορεξάτο εξ’ αρχής. Δεν χρειάστηκε να ολοκληρωθεί το πρώτο κομμάτι, πριν αρχίσουν να “σκοτώνονται” στο πρώτο moshpit της βραδιάς. Ο ήχος φαινόταν, τουλάχιστον εκεί που ήμουν αρχικά, εξαιρετικά καλός για opening act. O frontman της μπάντας ιδιαίτερα επικοινωνιακός, ξεσήκωνε το κοινό και πλησιάζοντας προς το τέλος του set, είχε κάνει τους fans να τραγουδούν τα φωνητικά μέρη μαζί του.
Έτσι, τα “Bleeding Holocaust” και “Seed of Evil” σχεδόν τα είπανε παρέα, με ένα σεβαστότατο αριθμό οπαδών πλέον, τεκμήρια και του πόσο αποδεκτή έγινε/είναι η μπάντα. Στη νέα τους, πολύ καλή σύνθεση “Endless war”, κάλεσε τα 2 moshpits να γίνουν ένα και οι “νεανίες” (κυρίως), στροβιλίζονταν πιο γρήγορα από τις αρχικές σκέψεις μου πριν φτάσω στο “Νίκος Γκάλης”.
Αφιερώνοντάς τους λοιπόν το “Moshing Crew” και προτρέποντάς τους να σχηματίσουν τον “τοίχο” (όπου έγινε φυσικά ένας χαμός), έφτασαν με το “Capital of War” στην ολοκλήρωση μιας πειστικότατης εμφάνισης, ζωντανής απόδειξης των λόγων αποδοχής από Ελληνικό και διεθνές κοινό. Η απίστευτη και αστείρευτη ενέργειά τους, “εφάρμοσε ισχυρό στίγμα” στη βραδιά. Άξιοι πολλών συγχαρητηρίων!
Suicidal Angels setlist:
Apokathilosis
Bloodbath
Front Gate
Born of hate
Eternally to Suffer
Bleeding Holocaust
Seed of Evil
Endless war
Moshing Crew
Capital of War
Η αλήθεια είναι ότι οι Leprous, και ενώ η συναυλία εξελισσόταν, ήταν η μπάντα που με προβλημάτισε ως το πώς θα προσεγγίσω την εμφάνισή τους και κατά πόσο αντικειμενικός θα μπορούσα να παραμείνω γράφοντας.
Εμφανίστηκαν, σε μία αυστηρή και επαγγελματική τήρηση του χρονοδιαγράμματος (σημείο κατατεθέν όλου του festival), ακριβώς στις 18.30. Μπήκαν κατευθείαν “στο ψητό” με το “Bonneville”, που με τη συνεισφορά και των προηχογραφημένων, ήταν ιδιαίτερα ατμοσφαιρικό και ελκυστικό στα αυτιά μου. Γενικότερα, η ιδιαίτερη φωνή του frontman τους, έδινε μία συναισθηματικότητα και καλλιτεχνική ευαισθησία στη μουσική τους, στοιχεία που δε μπορούν να σε αφήσουν αδιάφορο.
Ο κόσμος μπροστά από τη σκηνή, είχε ανακατανεμηθεί και αραιώσει αρκετά. Η αλήθεια ήταν ότι απαιτούσε ισχυρό θάρρος και τόλμη, η απόφαση να εμφανιστεί μία progressive μπάντα, ενώπιον ενός ακραιφνώς (στη συντριπτική του πλειοψηφία), thrash-black κοινού.
Σαν μουσικούς τους απόλαυσα, ενώ προσέφεραν και αξιοσημείωτα ποσοστά ενέργειας. Δεμένη μπάντα, απέπνεαν αύρα και εικόνα “καλλιτεχνάρων”, με έντονη την αυτοπεποίθηση για τους ίδιους και τη μουσική που παράγουν και αποδίδουν. Το setlist ήταν ένα κράμα πολύ ενδιαφερουσών συνθέσεων, που αν και έκδηλα εμφανίζει επιρροές, εγκαθιδρύει και προβάλλει προσωπική σφραγίδα που δε σε αφήνει να “προσπεράσεις”.
Η δυστυχής αλήθεια είναι ότι κούρασαν και εμένα μεταξύ πολλών, ίσως και από την προδιάθεση ενός thrashίζοντος show. Η ελάχιστη δε διάδραση του frontman με τους fans (δε γνωρίζω αν είναι τυπικό στυλ του Nορβηγού), με παρέπεμψε σε έναν διεκπεραιωτικό χαρακτήρα. Είχαν σεβαστό αριθμό κοινού, εισέπραξαν αρκετό χειροκρότημα από αυτό, αλλά και ιπποτικό χειροκρότημα από λοιπούς. Ιδανικό μέλος ενός line up progressive συναυλίας.
Leprous setlist:
Bonneville
Stuck
The Flood
From the Flame
Illuminate
The Valley
The Price
Mirage
Third Law
Το black metal είναι το μόνο είδος, που για διάφορους λόγους ποτέ δεν με συγκίνησε. Αυτού δεδομένου, μάλλον δεν είμαι και ο πλέον κατάλληλος για να γράψω για τους “εγχώριους αστέρες”. Ή ίσως και να είμαι πιο αντικειμενικός απο τον μέσο οπαδό.
Λίγο μετά την εμφάνιση δύο καλλίγραμμων και εμφανισίμων κυριών, που διανείμανε διαφημιστικό υλικό με τη συνοδεία ενός τύπου που “ρόκαρε”, οι ψαλμωδίες εισαγωγής ηχήσανε στα μεγάφωνα, προϊδεάζοντας για την είσοδο του group.
Δεν πέρασε ικανός χρόνος και οι Christ ξεπρόβαλλαν στην ογκώδη σκηνή του Athens Rocks, ξεκινώντας με το “Hallowed Be Thy Name” από τον τελευταίο τους δίσκο “The Heretics”. Δεν ξέρω αν είναι fans του Εξάστερου, αλλά σίγουρα “παίζανε εντός έδρας” και αυτό φάνηκε εξ’ αρχής.
Όπως επίσης δείξανε και από τις πρώτες νότες, ότι ήρθαν να γίνουν συνειδητό, ισότιμο και αξέχαστο μέλος, μιας ιστορικής βραδιάς. Ο Σάκης Τόλης, ήταν φοβερά ορεξάτος, ενώ ακουγόταν σχεδόν συγκινημένος θα έλεγα στις ομιλίες του. Το “π0&τ@ν@ όλα Αθήνα” και το ειλικρινές “ευχαριστώ” του, ξανά και ξανά, μονοπώλησαν τις εκφράσεις ενθουσιασμού και ευγνωμοσύνης του προς το κοινό. Φυσικά ουδείς εκ της μπάντας υπολειπόταν.
Ούτε ένα μικροπρόβλημα σε κάποιο πιατίνι και η, κάποιων δευτερολέπτων, διακοπή, ούτε τα μικροπροβλήματα στον ήχο (τουλάχιστον εκεί που ήμουν εγώ, ξαναλέω, έτσι ακουγόταν) τους πτοήσανε. Η μπάντα έβγαζε “δέσιμο” και “συμπαγή” χαρακτήρα. Στο “Κατά τον Δαίμονα Εαυτού” ένας χαμός, στο “Άπαγε Σατανά”, τους συνοδεύσανε με χειροκροτήματα, στο “The Forest of N’Gai” είχαμε και το crowdsurfing, στο “Societas Satanas” είχαμε “κύκλο” και αποθέωση, ενώ στο “Grandis Spiritus Diavolos” τα παραγγελθέντα από τον frontman “yeah”, ακούστηκαν μέχρι τη Φιλαδέλφεια. Δεν έλειπε κάτι και σίγουρα όχι η απόλαυση ενός ολοκληρωμένου και ικανοποιητικού show.
Κλείσανε λοιπόν με το “Non Serviam”, όπου τα κινητά έκαναν την εμφάνισή τους, ενώ οι φωτιές επί σκηνής συντελούσαν σε μία πιο καυτή, ηλεκτρισμένη και απόκοσμη ατμόσφαιρα.
Αυτό που μας “παραδώσανε” οι Christ ως συνολικό αποτέλεσμα, απέδειξε περίτρανα γιατί η συγκεκριμένη μπάντα είναι από τα σημαντικότερα (αν όχι το σημαντικότερο) “εξαγώγιμα μουσικά προϊόντα” αυτής της χώρας. Το show τους, ως ένα σύνολο μουσικού και οπτικού (φωτιές, φώτα), λιτού στους τύπους αλλά πλούσιου στην ουσία, θεάματος, έκαναν σαφές και στα μάτια του πιο αδαή, το μέγεθός τους σαν μπάντα. Εξόχως συγκρίσιμο ή υπερκεράζον μέγεθος, σε σχέση με ξένες μπάντες, πιο αναγνωρίσιμες παγκοσμίως, που επισκέπτονται κατά καιρούς τα μέρη μας.
Εν συντομία, οι Christ δώσανε αυτό που μπορούσαν και πήραν αυτό που άξιζαν! Την αποθέωση και μία εμφάνιση, που σίγουρα θα λάβει ξεχωριστή θέση στην μεγάλη καριέρα τους.
Rotting Christ setlist:
Hallowed Be Thy Name
Κατά τον Δαίμονα Εαυτού
Fire, God and Fear
Έλθε Κύριε
Άπαγε Σατανά
Dies Irae
The Forest of N’Gai
Societas Satanas (Thou Art Lord cover)
King of a Stellar War
In Yumen-Xibalba
Grandis Spiritus Diavolos
Non Serviam
Είχε έρθει η ώρα, γι’ αυτό που γενιές ολόκληρες metal fans θέλανε να ζήσουν! Το τελευταίο αντίο, σε μία από τις σημαντικότερες μπάντες που “ξεπήδησαν” μέσα στο πλαίσιο αυτού του ήχου και μουσικού ιδιώματος. Και ήταν όντως ολόκληρες γενιές, αφού παραδίπλα από τη θέση που βρισκόμουν και συγκεκριμένα στις θέσεις VIP, δύο “ώριμες” κυρίες {στην ηλικία αποκτήσεως εγγονιών (sic), τουλάχιστον!}, έγιναν μέρος αυτής της βραδιάς, υψώνοντας τις γροθιές στους ήχους των Slayer και “ξεσαλλώνοντας”, χωρίς υπερβολή, αντίστοιχα!! Στο τέλος της αρένας δε, αντίκρισα και ένα νεανία κάτω των 3 ετών, στους ώμους του πατέρα του, για να αποτυπώσω στην πράξη και στο κείμενο, το ηλικιακό εύρος του κοινού, από 3 έως ……… τέλος πάντων, δεν είναι δόκιμο να αναφέρω νούμερα για κυρίες!
Θα μπορούσα να σταματήσω εδώ και να πω ότι αυτό που ζήσαμε ήταν απλά SLAYER! Τα πιο βαθιά και προσωπικά αισθήματα και απόψεις του καθενός, γι’ αυτό που αυτή η μπάντα αντιπροσώπευε και θα αντιπροσωπεύει για πάντα στο metal, συγκεράστηκαν και εμφανίστηκαν μπροστά στα μάτια μας, σε ένα βράδυ, με τον πιο τέλειο τρόπο. Όλα εκτός από ένα, κατά την “αίσθηση” του γράφοντα το σημαντικότερο. Κι όμως, μάλλον η “αύρα” του (πλέον του εύρους παρουσίας των δημιουργιών του) πρέπει να ήταν κάπου σε μία γωνία της σκηνής, “συντελώντας” ώστε η τελευταία αυτή εμφάνιση, να φαντάζει σαν να μην υπολείπεται σε τίποτα από αυτό που θα της άρμοζε.
Η προηγούμενη φορά που είχα δει τους Slayer live, ήταν το Big 4 της Μαλακάσας. Παρότι ο “ψηλός” ήταν τότε παρόντας, το group, μαζί με τους Megadeth ήταν μάλλον η απογοήτευση, σε μία συναυλία που οι Anthrax είχαν κλέψει τις εντυπώσεις. Ίσως οφειλόταν και στην ασθένεια, όπως είχε ακουστεί τότε του Araya. Ε λοιπόν, ο Tom σαν να γύρισε πίσω να ξεπληρώσει και για τότε και να πάρει στις πλάτες του και το δυσβάσταχτο “φορτίο” του “ψηλού”.
Ήταν προφανές, λίγο μετά τις ιαχές στη θέα των logos του group και τις αρχικές φωτιές, που απλά “άναψαν τη σπίθα” που σιγόκαιγε στην αρένα και εισήγαγαν το “Repentless”, το τί θα ζούσαμε!
Ο Araya είχε έρθει με άγριες διαθέσεις σε σχέση με τότε, ο Gary Holt στην κιθάρα και ο Paul Bostaph στο drum kit, να (υπο)στηρίζουν σαν “ογκόλιθοι” το οικοδόμημα Slayer και ο King, στις σταθερές γωνιές του, στην ίδια ως συνήθως κλασσική στάση, να “εκσφενδονίζει” ατελείωτα riffs, δίνοντάς σου την εντύπωση, ότι όταν βγει στην σύνταξη, θα συνεχίσει να κάθεται σε μία πολύθρονα, στην ίδια αυτή στάση, αναρωτούμενος πως με τέτοια ένταση δεν έχει φτάσει σε επίπεδα Parkinson.
Άλλωστε, μάλλον είναι από τις ελαχιστότατες μπάντες, που δεν χρειάζεται να “κάνουν τρέλες” επί σκηνής, για να φέρουν τον “όλεθρο” κάτω από αυτήν. Το setlist, όσους ενδοιασμούς και αν έχει κάποιος, ήταν ταιριαστό και ιδανικό και αυτό για την περίσταση. Έτσι, συνεχίζοντας με τα “Evil Has No Boundaries”, “World Painted Blood”, “Postmortem” και “Hate Worldwide” ανακαλύψαμε πρώιμα το wood. Τί είναι το wood; Έλα μωρέ…. “A lot of wood fell” σε διάφορες μεριές της αρένας, που θα έλεγε κι ο πρώην “πρώτος κύριος” σε Αγγλικά από το Buckingham. Κάπου εκεί μας καλησπέρισε, σε μία προσπάθεια να μιλήσει Ελληνικά και μάλλον να μας/τους δώσει και μία ανάσα. Το κοινό την είχε βέβαια περισσότερο ανάγκη, αφού ευθύς ακολούθησε το “War Ensemble”, που από τον χαμό δεν μπορούσα να καταφέρω να δω παραπέρα, εάν είχαν δημιουργηθεί moshpits ή όχι.
Στα “Gemini” και “Disciple”, βίωσα το “χορεύοντας με τις μπίρες” ή τους “λύκους” ή και τα δύο μαζί, πριν φτάσουμε στα “Mandatory Suicide” (καταιγιστικό) και “Chemical Warfare”, που επέφεραν αλλεπάλληλα χτυπήματα στο κοινό, που απολάμβανε κάθε στιγμή!
Η επόμενη τριάδα των “Payback”, “Temptation”, και “Born of Fire”, “έριξαν” κάπως (!) τους τόνους, πριν φτάσουμε στην τελική ευθεία/επτάδα, που δε μπορώ να σκεφτώ κάποια έκφραση πλην του “πυρηνικού ολέθρου”, για να περιγράψω την ένταση και το μέγεθός, ενός μέρους της συναυλίας που θα μείνει διαχρονικά χαραγμένη στη μνήμη όλων των παρευρισκομένων. Ξεκίνησε με το “Seasons in the Abyss”, δίνοντάς του τη θέση που του αρμόζει, εκεί δίπλα στα σημαντικότερα δημιουργήματά τους και “ξυπνώντας την εφηβεία μου”, όπως και πολλών ακόμη κοντά μου. Στα “Hell Awaits” και “South of Heaven” επικράτησε ντελίριο. Στο πρώτο άναψε και το πρώτο καπνογόνο, ενώ στο δεύτερο σκεφτόμουν ότι κάπου στις γραμμές των οριζόντων, north, south ή κάπου αλλού, ο Hanneman “ήταν” σαφώς ικανοποιημένος γι’ αυτό που παρουσιαζόταν, σε μία από τις χώρες που στήριζαν πάντα και περίκλειαν με τεράστια αγάπη τη μπάντα.
Στα “Raining Blood” και “Black Magic” η ατμόσφαιρα ήταν απόκοσμη, συνεπικουρούμενη από τα κόκκινα φώτα, στοιχείο (ο φωτισμός) που συνέβαλε αισθητά για το συνολικό άρτιο αποτέλεσμα.
Είχα επιλέξει να πάω πλέον στο πίσω μέρος της αρένας και να βιώσω υπό πιο “σφαιρική εικόνα”, αυτές τις τελευταίες στιγμές του live, “τσεκάροντας” και “τα του ήχου”, πιο σφαιρικά. Έτσι, στο “Dead Skin Mask” βρέθηκα να χαζεύω μία κοπέλα στο merchandise να χορεύει πάνω στον πάγκο, ενώ πιτσιρικάδες τριγύρω αναλώνονταν σε ατελείωτο headbanging. Το κύκνειο άσμα, έμελε αναμενόμενα να είναι το “Angel of Death”, σαν μία εικόνα για χρόνια στη μνήμη, χαζεύοντάς τους στην τεράστια σκηνή και με την αρένα και πολλές από τις κερκίδες, ασφυκτικά γεμάτες, σε κατάσταση παραληρήματος.
Τελικά, οι απαντήσεις στα αρχικά ερωτήματα του προλόγου, ήταν όλες θετικές και παραπάνω από ιδανικές, προσωπικά επιπλέον, αφού το βίωσα παρέα με αξιόλογους φίλους. Οι Slayer “θέρισαν” αυτό που “έσπερναν” για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Απόλυτη αναγνώριση και παντοτινή πίστη! “Έσπειραν” δε γενιές νέων, πολύ πιστών οπαδών ΚΑΙ με αυτή τους την εμφάνιση. Για τους μεγαλύτερους, αλλά και όλους που το ζήσανε, ήταν μία τελευταία παράσταση, που θα μας κάνει να λέμε, “ Ήμουν κι εγώ εκεί!! ”
“For those about to Rock, We Salute You”
Το set είχε τελειώσει και ο Araya καθόταν χαζεύοντας το κοινό, για περίπου δέκα και πλέον λεπτά.
Κάποιος μπορεί να πει ότι είναι μέρος του show ή της σκηνοθεσίας της παραστάσεως ή ότι θα το κάνει και αλλού. Γιατί να το κάνει όμως; Θα το κάνανε όλοι; Αυτός λοιπόν ήταν εκεί!! Αν όλα τα παραπάνω θα παραμείνουν χαραγμένα στη μνήμη μας, η εικόνα του αμίλητου και σχεδόν ακίνητου για πολύ ώρα Araya να κοιτάει απλά το πλήθος και κανείς να μην κουνιέται από τη θέση του, ήταν κάτι συγκλονιστικό!! Συγκλονιστικότερες ακόμα περισσότερο οι στιγμές, που σε “σπαστά” Ελληνικά ακούσαμε τα λόγια του, “Θα μου λείψετε” και “Αντίο”! Ήταν θαρρείς και μία από τις σημαντικότερες μορφές του thrash και του metal γενικότερα, την ώρα που “απέσυρε τις πένες του”, να λέει σιωπηλά στους συνεχιστές μιας παράδοσης, “For those about to Rock, we Salute you”.
Slayer setlist:
Repentless
Evil Has No Boundaries
World Painted Blood
Postmortem
Hate Worldwide
War Ensemble
Gemini
Disciple
Mandatory Suicide
Chemical Warfare
Payback
Temptation
Born of Fire
Seasons in the Abyss
Hell Awaits
South of Heaven
Raining Blood
Black Magic
Dead Skin Mask
Angel of Death
Υ. Γ. : Προσωπικά, το να δω το συγκεκριμένου μεγέθους live στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, εκεί που (εκτός της συναισθηματικής αξίας) έχουν συντελεστεί κάποια από ιστορικότερα, σημαντικότερα και καλύτερα lives στη χώρας μας (Black Sabbath, Deep Purple κ.α.), θα ήταν το κάτι άλλο. Δεν γνωρίζω το λόγο αλλαγής χώρου. Όμως, ιδίως για καλοκαιρινή εμφάνιση, ως κλειστός χώρος με ικανοποιητικό κλιματισμό και επάρκεια χώρου ήταν μάλλον προτιμότερος του προαναφερθέντα. Παράλληλα βέβαια, υπήρξε το μειονέκτημα του ήχου, ίσως ανάλογα και με το πού στεκόσουν, αλλά σίγουρα το θέμα ανακυκλώσεως και δημιουργηθείσας ηχούς, υφίστατο.
Φωτογραφίες: Πέτρος Πεταλάς
1058 
