Nέα Υόρκη, αρχές ΄70s. Η οικονομική κρίση, και κατά συνέπεια το έγκλημα, μαστίζουν την πόλη που δεν κοιμάται ποτέ. Σιγά-σιγά το κύμα των hippies κουράζει και αποδυναμώνεται, και η ψυχεδέλεια αποκτά μια πιο βίαιη εσάνς.
Μέσα σε αυτό το κλίμα θα ανθίσει μια από τις πιο ενδιαφέρουσες (ίσως και Η πιο) μουσικές σκηνές. Βασικοί εκφραστές της είναι οι Stooges, Patti Smith Group, Blondie, New York Dolls, Ramones και οι Television. Με τους τελευταίους θα ασχοληθούμε σε αυτές εδώ τις γραμμές, εστιάζοντας στο Marquee Moon, έναν δίσκο – σταθμό για την συγκεκριμένη σκηνή αλλά και την μουσική γενικότερα.
Ας τα πάρουμε όμως λίγο απ’ την αρχή.
Δύο φίλοι απ’ το Ντέλαγουερ έχουν μόλις έρθει στην πόλη, φιλοδοξώντας να γίνουν ποιητές (σπόιλερ, κατά κάποιο τρόπο θα το καταφέρουν).
Oι δύο αυτοί φίλοι είναι ο Richard Hell και ο Tom Verlaine. Αρχικά φτιάχνουν μια μπάντα, τους Neon Boys, με τον Verlaine να πιάνει την κιθάρα, τον Hell το μπάσο και να μοιράζονται τα φωνητικά καθήκοντα, ενώ τα ντραμς θα αναλάβει ο Billy Ficca. Θα ηχογραφούν ένα εφτάιντσο, το οποίο όμως δεν πάει πουθενά. Θα ανασυνταχτούν, θα φέρουν τον Richard Lloyd σαν δεύτερη κιθάρα και θα μετονομαστούν σε Television.
Ξεκινούν να παίζουν στο CBGB’s αρχές του ‘74, κοροϊδεύοντας τον Hilly Krystal ότι και καλά παίζουν blues, country, bluegrass και τέτοια που έψαχνε ο ιδιοκτήτης του νεόδμητου τότε club. Αργά αλλά σταθερά χτίζουν ένα μικρό πλην φανατικό κοινό και φτιάχνουν το όνομά τους. Στα εσωτερικά του συγκροτήματος όμως, τα πράγματα δεν πήγαιναν εξίσου καλά.
Ο Hell αρνείται να δουλέψει και να βελτιωθεί, αρκείται στην ωμή του ενέργεια και την larger than life persona του στην σκηνή. Ο Verlaine, πιο εγκεφαλικός και φιλόδοξος μουσικά, δεν πολυψήνεται. Αρνείται να παίξει τραγούδια του Hell και τσακώνεται μαζί του ασταμάτητα. Φτάνοντας στο 1975, ο Hell θα πάρει το μπάσο του και τα τραγούδια του και θα φύγει, για να φτιάξει αρχικά τους Heartbreakers μαζί με τον Johnny Thunders, φρέσκο απ’ την αποχώρησή του απ’ τους New York Dolls, και αργότερα τους Richard Hell and the Voidoids με τον Marc Bell (μετέπειτα Marky Ramone) στα drums, οπότε όχι κι άσχημα για τον άνθρωπο που αποτέλεσε τον βασικό λόγο που σχηματίστηκαν οι Sex Pistols και ακολούθησε ό,τι ακολούθησε στην Βρετανία. Άλλη στιγμή όμως αυτά…
Πίσω στους Television, οι οποίοι συνεχίζουν να κατακτούν την underground σκηνή της Νέας Υόρκης, πλέον με τον μέχρι πρότινος μπασίστα των Blondie, Fred Smith. Δισκογραφικές τους παρακαλάνε για ένα άλμπουμ, αυτοί όμως περιμένουν την κατάλληλη στιγμή. Έχουν ρίξει πόρτα μέχρι και στον Brian Eno, παραγωγό τότε της Island Records, αφού πρώτα ηχογράφησαν μερικά demo. O Verlaine έχει ένα πολύ συγκεκριμένο μουσικό όραμα στο ιδιοφυές κεφάλι του, και δεν σκοπεύει να συμβιβαστεί. Θέλει την παραγωγή να την αναλάβει ο ίδιος. Tην δυνατότητα αυτή θα του την δώσει η Elektra Records, και θα του στείλει για βοήθεια τον βρετανό sound engineer Andy Johns, ο οποίος ερχόταν φρέσκος απ’ την ιδιαιτέρως πετυχημένη συνεργασία του με τους Rolling Stones στα “Exile on Main St.” και “Goats Head Soup”. Έτσι λοιπόν θα ξεκινήσουν οι ηχογραφήσεις για το “Marquee Moon”.
To αποτέλεσμα; Μοναδικό. Tο δημιουργικότατο μουσικό μυαλό του Verlaine και των συνοδοιπόρων του θα ελιχθεί με τεράστια χάρη ανάμεσα σε πολλά μουσικά ιδιώματα και δεν θα σκαλώσει πουθενά. Σαν να αιωρείσαι σε ένα άπειρο σύμπαν και να περνάς από διάφορους πλανήτες με ονόματα όπως “proto punk”, “jazz ”, “art rock”, “blues” αλλά να μην κάθεσαι σε κανέναν. Το ίδιο δεν έκαναν όλες αυτές οι μπάντες που προαναφέρθηκαν στην εισαγωγή; Το εμπορικό κομμάτι ήταν αδιάφορο (ή καλύτερα δευτερεύον) σε αυτούς τους μουσικούς προφήτες, σε εκείνη την φάση της πορείας τους τουλάχιστον. Οι στίχοι τους Verlaine, που τελικά κατάφερε να γίνει ένας εκπληκτικός urban poet, ταξιδεύουν σε διάφορα θέματα. Αγάπη, ναρκωτικά, αστικά τοπία, λιμάνια. Χτίζει όμορφα παράδοξα όπως το να πέφτεις στην αγκαλιά της –γνωστής για την πλήρη απουσία χεριών- Αφροδίτης της Μήλου (“Venus”).
Όπως το Marquee Moon. Δηλαδή ένα φεγγάρι – φωτεινή μαρκίζα. Αυτό που βλέπεις το βράδυ μέσα απ’ την φωτορύπανση της πόλης. Το ομότιτλο, αριστουργηματικό τραγούδι εξελίσσεται με σχεδόν σεξουαλικό ρυθμό και κλιμάκωση, και σε αφήνει να κάνεις και τσιγάρο μετά. Σύμφωνα με την Patti Smith, on and off σχέση του Verlaine καθώς και συνεργάτη του για αρκετά χρόνια μετά, η αρχική ιδέα του επαναλαμβανόμενου riff ήρθε ακούγοντας την βρύση του νεροχύτη να στάζει μονότονα. Πολλές φορές η τέχνη μπορεί να αντλήσει έμπνευση από τα πιο απλά και φαινομενικά βαρετά πράγματα, και να βγάλει τρομακτικά αποτελέσματα.
Υπέρμετρος ενθουσιασμός και νεκρική αδιαφορία, εκρήξεις ενέργειας αλλά και αφοπλιστική κούραση, ζωώδης αυτοπεποίθηση και ανθρώπινη αυτοαμφισβήτηση. Συναισθήματα και καταστάσεις που ζει και περνά ένας άνθρωπος βγαίνουν απ’ την ψυχή των Television μέσω της μουσικής και των στίχων τους. Και σε παίρνουν μαζί τους σε αυτό το ταξίδι. “Never the rose without the prick”, όπως λένε και στο “Guiding Light”. Τα πάντα είναι αντιθέσεις, σύμφωνα με τον Verlaine.
Το θεατρικό “Torn Curtain” σε τοποθετεί στον πιο ψηλό ουρανοξύστη του Manhattan και σε ρίχνει κάτω, αφού πρώτα το “Prove It” σου έχει εξηγήσει ότι “The world is just a feeling you undertook”.
Δεν ξέρω αν ο δημιουργός έχει επίγνωση της βαρύτητας του έργου του. Ίσως η βαρύτητα να δίνεται εκ των υστέρων απ’ τον αποδέκτη, και να μην έχει κανένα ενδιαφέρον για τον δημιουργό τελικά. Δεν ξέρω δηλαδή κατά πόσο ο Verlaine, ακούγοντας το αποτέλεσμα σκέφτηκε “Πωπω μλκ, πάμε να αλλάξουμε την μουσική εδώ”, ή απλώς έμεινε ικανοποιημένος που το όραμα του αποτυπώθηκε όσο πιο πιστά γινότανε και προχώρησε παρακάτω. Μικρή σημασία έχει όμως. O συγκεκριμένος δίσκος και οι Television συνολικά υπήρξαν καταλυτικοί για τον μετέπειτα ήχο της post punk και alternative rock γενικότερα. Όταν κυκλοφόρησε το άλμπουμ δέχθηκε θετικά σχόλια απ’ την πλειοψηφία των μουσικών μέσων (πράγμα καθόλου δεδομένο όταν μιλάμε για τόσο πρωτοποριακά άλμπουμ, ψάξτε κριτικές στα πρώτα Stooges ή στα πρώτα Black Sabbath για παράδειγμα), τα οποία ακόμα και σήμερα το συγκαταλέγουν πολύ ψηλά στις λίστες με τους σημαντικότερους δίσκους όλων των εποχών.
Και πολύ καλά κάνουν.
Δίσκοι σαν το Marquee Moon και την ωμή ιδιοφυία του κάνουν τον χρόνο να σταματάει και την ψυχή να ανοίγει διάπλατα. Όπως κάθε σημαντικό έργο τέχνης, μοιάζει να ταξιδεύει ανεπηρέαστο απ’ την άμμο της κλεψύδρας που κυλάει πάνω του ακατάπαυστα, χωρίς όμως να το αγγίζει. Γι’ αυτό και ο θάνατος του Tom Verlaine κάνει τον κόσμο λίγο πιο φτωχό, η μουσική όμως που μας χάρισε τον έκανε πολύ πιο όμορφο.
Βάλτε λοιπόν το Marquee Moon να παίζει, και όπως είπαν υπέροχα οι Last Drive στο “Glass of Broken Dreams”:
Glad I’m here with you tonight, with a glass of broken dreams
Listening to Marquee Moon all night
973 
