H Ισλανδή προστάτιδα των γραμμάτων και των τεχνών, περιέγραψε πρόσφατα το “Utopia” ως το “Tinder album” της.
Βρήκε άραγε έναν νέο έρωτα κι αποφάσισε να του αφιερώσει το ένατο πόνημά της; Και τι είδους έρωτας ήταν αυτός, όταν αντί να μας προσφέρει ρομαντικά singles, μας έλουσε στην ευφορική εκκεντρικότητα των “The Gate” και “Blissing Me”; Για μια ακόμα φορά, η δήλωσή της είχε συμβολική σημασία. Η Björk όντως ερωτεύτηκε, αλλά μάλλον όχι έναν άντρα· ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Μην μπερδεύεστε. To κυρίως θέμα του δίσκου είναι η μακαριότητα και η ελπίδα. Όχι μόνο για την ίδια μετά τα όσα δύσκολα πέρασε (και εξιστόρησε με επώδυνη ειλικρίνεια στο “Vulnicura”) στην προσωπική της ζωή, αλλά γενικά για τον πλανήτη. Η Björk επιλέγει να δει το μέλλον με τα μάτια της αισιοδοξίας και η ατμόσφαιρα του album σε βάζει με το καλημέρα στον γενναίο νέο κόσμο της: τιτιβίσματα πουλιών, παιχνιδιάρικα φλάουτα, γαλήνιες άρπες, αιωρούμενα synths, field recordings από την Εδέμ και μια γενικότερη αύρα που θα τη χαρακτήριζα αιθέρια, ονειρική, χαλαρωτική, θεραπευτική και spiritual.
Mεγάλο μέρος της μαγείας που ασκεί το “Utopia” οφείλεται στην εκ νέου σύμπραξη της Iσλανδής με τον ταλαντούχο παραγωγό Arca. Οι δυο τους συνεχίζουν τον γόνιμο διάλογο που άνοιξαν στο “Vulnicura” και είναι παραπάνω από εμφανές ότι πρόκειται για μια συνεργασία που αποδίδει καρπούς. Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριζόμουν ότι λειτουργούν πλέον σαν συγκοινωνούντα δοχεία: εκεί που σταματά ο ενορχηστρωτικός οίστρος του Arca, ξεκινούν οι πολυπρόσωπες ερμηνείες της Björk. Ο χρόνος έχει φερθεί με τακτ στην κρυστάλλινη φωνή της, η οποία έχει ωριμάσει με ιδανικό τρόπο και μοιάζει πιο ουράνια από ποτέ. Αυτή η απόκοσμη θέρμη που βγάζει, γεμίζει με συναισθήματα τον χώρο που αδειάζουν τα ψυχρά ηλεκτρονικά beats του Arca. Η πάγια εμμονή της Björk, δηλαδή η ένωση του οργανικού με το ψηφιακό, του εσωτερικού με το μακροκοσμικό και του ανθρώπινου με το θεϊκό, εδώ φτάνει στο απόγειό της.
Αν το “Utopia” ηχεί πιο άμεσο και ευχάριστο από το εκ φύσεως σκοτεινό και δυσπρόσιτο “Vulnicura”, είναι επειδή η γέφυρα που ενώνει τον avant-garde πειραματισμό με την pop τραγουδοποιία μοιάζει καλύτερα στερεωμένη. Φαντάζει απίστευτο, αλλά στα εβδομήντα δύο λεπτά του “Utopia” (το μεγαλύτερο σε διάρκεια album της), η Björk είναι η καλύτερη pop τραγουδίστρια του κόσμου και ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ η κορυφαία avant-garde καλλιτέχνιδα. Καταφέρνει να συνδυάσει την εξωτική χάρη του πρώτου μισού με τους πυκνούς δημιουργικούς χυμούς του δεύτερου, χωρίς να διακόπτει την ενιαία ροή του δίσκου και κρατώντας ακέραιο τον χαρακτήρα του- οι ουκ ολίγες υπερβατικές στιγμές του “Utopia” φανερώνουν ότι η Ισλανδή δεν έχει ξεχάσει πώς να προσφέρει μια ιδιαίτερη εμπειρία ακρόασης.
Δεν θέλω να σταθώ άλλο στα επιμέρους, αλλά στη μεγάλη εικόνα: ναι, μου λείπει πολύ η Björk των ’90s και των αρχών των ’00s. Ωστόσο υπάρχει κάτι πολύ ελκυστικό στους καλλιτέχνες που παίρνουν άφοβα ρίσκα και επανεφευρίσκουν τους εαυτούς τους με κάθε νέο βήμα. Η Björk έχει χαράξει ένα τελείως δικό της μονοπάτι στο μουσικό γίγνεσθαι κι εξακολουθεί να υπακούει μόνο στην εσωτερική της παρόρμηση, αγνοώντας κάθε προειδοποίηση. Στο προηγούμενο album επαναπροσδιόρισε τι σημαίνει να γράφεις (και τι πρέπει να περιμένει το κοινό από) ένα “break-up song”, αντίστοιχα αντικομφορμιστική υποδοχή επιφυλάσσει και φέτος στα λεγόμενα “love songs”.
Kάπως έτσι καταλήγουμε και στο τελικό συμπέρασμα. Η περιβόητη Ουτοπία δεν είναι ένας παράδεισος που μας περιμένει σε αυτή τη ζωή ή στην επόμενη, αλλά τον χτίζουμε μόνοι μας κομμάτι-κομμάτι, καθημερινά, με την αγάπη που προσφέρουμε γύρω μας. Και αυτή την αγάπη η Björk την προσεγγίζει και την δοξάζει με ένα πανέμορφο album, το πιο φωτεινό και θετικό της καριέρας της.
747 
